Rys historyczny

Korzenie Specjalnego Ośrodka Szkolno-Wychowawczego w Zamościu sięgają do 1973 roku. Wtedy to Wydział Oświaty przy Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Zamościu wydał tymczasowe orzeczenie o powołaniu Szkoły Podstawowej Specjalnej dla dzieci upośledzonych umysłowo. Dyrektorem został Eugeniusz Niderla. Szkoła mieściła się w „pointernackim” budynku przy ulicy Sienkiewicza. Był to stary, zniszczony lokal (wybudowany po II wojnie światowej) stojący w podwórzu Szkoły Podstawowej Nr 1. Na parterze mieściły się dwie klasy i łazienka, na pierwszym piętrze – dwie klasy i pokój nauczycielski, a w suterenie pracownia zajęć praktyczno-technicznych. Z powodu złego stanu pomieszczeń, nastąpiła konieczność przeniesienia uczniów do klas mieszczących się w Szkole Podstawowej Nr 1. W czerwcu 1974 roku decyzją Wydziału Oświaty i Wychowania Urzędu Powiatowego w Zamościu Szkoła Podstawowa Specjalna otrzymała Nr 7.

W 1975 roku Szkoła Podstawowa Specjalna po długich staraniach otrzymała na swoją siedzibę obiekt przy ulicy Królowej Jadwigi, w którym do tej pory mieściła się Szkoła Podstawowa Nr 5. Był to drewniany, parterowy budynek, wyposażony w piece kaflowe, wybudowany wiosną 1935 roku, usytuowany w pobliżu parku miejskiego i ośrodka sportowego. Szkoła wraz z budynkiem otrzymała dużą działkę, na której położony był ogród, dom mieszkalny oraz dwa boiska: duże do gry w piłkę nożną i małe do gry w siatkówkę. Stary budynek wymagał wielu remontów i ciągłych prac konserwatorskich.

Rok 1976 przyniósł zmianę na stanowisku dyrektora. Została nim pani Teresa Król. W szkole powstały nowe pracownie: gabinet historyczny, fizyczny, matematyczny, biologiczny i geograficzny oraz pracownia zajęć praktyczno-technicznych dla chłopców (obróbka drewna i metalu) i dla dziewcząt (gospodarstwo domowe).

W roku 1978 pani dyrektor Teresa Król doprowadziła do otwarcia Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej. Była to pierwsza w województwie szkoła kształcąca dziewczęta w zawodzie dziewiarz maszynowo-ręczny. Pierwszą nauczycielką zawodu była pani Alfreda Bamburska. Patronat nad Zasadniczą Szkołą Zawodową Specjalną oraz jej warsztatami objęła Spółdzielnia Inwalidów „Rozwój”, której prezesem był pan Zygmunt Seroczyński. Uczennice korzystały z internatu Zespołu Szkół Zawodowych Nr 4 przy ul. Lubelskiej.

W 1982 roku nastąpiła kolejna zmiana na stanowisku dyrektora. Została nim pani Maria Zygiert. Dzięki jej staraniom powstał w 1983 roku przy ulicy Orlej, oczekiwany od dawna, Internat dla uczennic Zasadniczej Szkoły Zawodowej Specjalnej. Kierownikiem internatu, w którym zamieszkało ponad 40 dziewcząt, została pani Krystyna Kalman.

W 1986 roku został zmieniony profil kształcenia w szkole zawodowej z dziewiarza maszynowo-ręcznego na krawca odzieży damskiej. Początkowo Szkoła Podstawowa Specjalna przeznaczona była dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, lecz od 1987 roku zaczęli uczęszczać do niej także uczniowie z upośledzeniem w stopniu umiarkowanym lub znacznym.

W 1988 roku Szkołę Podstawową Specjalną, Zasadniczą Szkołę Zawodową Specjalną i Internat, decyzją Kuratora Oświaty i Wychowania w Zamościu z dnia 18 lipca 1988 roku, połączono w całość organizacyjną – Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy. Stanowisko Dyrektora Ośrodka objął pan Mieczysław Urban. Dyrektorem Szkoły pozostała pani Maria Zygiert.

We wrześniu 1991 roku Dyrektorem Ośrodka została pani Maria Maśko wybrana przez Radę Pedagogiczną. Warunki lokalowe w budynku szkoły przy ulicy Królowej Jadwigi były bardzo trudne i mimo częstych i kosztownych remontów nie ulegały znaczącej poprawie. Od początku swojej kadencji pani dyrektor Maria Maśko zabiegała o budowę nowej szkoły. Dzięki jej wieloletnim staraniom doszło do wybudowania nowoczesnego i pozbawionego barier architektonicznych budynku Ośrodka przy ulicy Śląskiej.

W 1993 roku rozpoczęto kształcenie uczniów z niepełnosprawnością sprzężoną (mózgowe porażenie dziecięce i upośledzenie umysłowe) w Ośrodku Rehabilitacyjno-Terapeutycznym dla Dzieci Niepełnosprawnych w Zamościu. Od roku 1997 zajęciami rewalidacyjno-wychowawczymi zostały objęte wychowanki Domu Pomocy Społecznej przy ulicy Żdanowskiej. W 1997 roku zastępcą Dyrektora Ośrodka została pani Irena Szczęśniak.

2 listopada 1999 roku uczniowie rozpoczęli kształcenie w nowym budynku. Trzy lata później, w 2002 r., również internat polepszył swoje warunki lokalowe. Ośrodek otrzymał budynek na potrzeby internatu przy ulicy Partyzantów (po internacie I LO). Po raz pierwszy w historii Ośrodka w internacie zamieszkali również chłopcy i stał się on placówką koedukacyjną.

W związku z reformą edukacji w istniejącym SOSW nastąpiły zmiany. Obok Szkoły Podstawowej Specjalnej powstało Gimnazjum Specjalne. Od tego też roku, po wprowadzeniu w Polsce reformy administracyjnej, Ośrodek stał się samorządową placówką oświatową prowadzoną i finansowaną przez Prezydenta Miasta Zamość. Nadzór pedagogiczny nad Ośrodkiem zaczął sprawować Lubelski Kurator Oświaty.

W 2000 roku została utworzona 2-letnia Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy w zawodzie pracownik gospodarstwa domowego dla absolwentów szkoły podstawowej z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, która funkcjonowała do 2002 roku. Na jej miejsce powstała 2-letnia Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy w zawodzie kucharz małej gastronomii.

W roku 2001 zorganizowano klasy dla uczniów z niepełnosprawnością sprzężoną (autyzm i upośledzenie umysłowe).

W związku z brakiem zainteresowania uczniów kształceniem w zawodzie krawiec odzieży damskiej lekkiej kierunek ten został zamknięty. Rozpoczęto współpracę z Centrum Kształcenia Praktycznego, które zaczęło prowadzić kształcenie zawodowe. W zależności od zainteresowań uczniów w kolejnych latach tworzone były następujące kierunki: piekarz, cukiernik, kucharz, technolog robot wykończeniowych w budownictwie, kucharz małej gastronomii, monter izolacji budowlanych, malarz tapeciarz.

Ze względu na wysokie koszty utrzymania samodzielnego budynku w roku 2004 organ prowadzący wydał decyzję o przeniesieniu internatu do Bursy Międzyszkolnej Nr 1 przy ulicy Okrzei. Od 2004 roku rozpoczęła funkcjonowanie 3-letnia Szkoła Specjalna Przysposabiająca do Pracy. We wrześniu 2006 roku stanowisko dyrektora objęła pani Barbara Grądkowska. Wicedyrektorem pozostałapani Irena Szczęśniak, zaś w 2007 roku drugim wicedyrektorem została pani Beata Bober.

W 2008 roku oferta szkoły został wzbogacona o zajęcia z zakresu wczesnego wspomagania rozwoju dziecka i jego rodziny. Wychodząc naprzeciw potrzebom rodziców małych dzieci z autyzmem oraz dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym we wrześniu 2011 roku powstało Przedszkole Nr 3 Specjalne. Dostosowując ofertę edukacyjną do oczekiwań i zainteresowań uczniów w 2012 roku w Zasadniczej Szkole Zawodowej został wprowadzony nowy kierunek – pracownik pomocniczy obsługi hotelowej.